Khóc Dạ Đề: Hiểu Đúng Để Thương Con Đúng Cách

Tác giả: Lương y Trần Văn Lạc

Thưa các bậc cha mẹ, việc chăm sóc một sinh linh bé bỏng chưa bao giờ là điều dễ dàng, nhất là khi bé rơi vào tình trạng quấy khóc kéo dài mà không rõ nguyên do. Trong y khoa và kinh nghiệm dân gian, chúng ta gọi đây là hiện tượng khóc dạ đề. Bài viết này tôi xin chia sẻ cặn kẽ về dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý để gia đình mình cùng vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Khóc Dạ Đề Là Gì?

Khóc dạ đề là tình trạng trẻ khóc liên tục nhiều giờ, thường xảy ra vào buổi tối hoặc chiều muộn. Hiện tượng này phổ biến ở trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi và một tin vui cho các mẹ là nó thường tự hết sau vài tháng khi bé lớn hơn. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian diễn ra, nó thực sự là một thử thách về cả sức khỏe lẫn tinh thần cho cả gia đình.

Dấu hiệu nhận biết

Để xác định xem bé nhà mình có đang gặp phải tình trạng này hay không, cha mẹ hãy quan sát kỹ các biểu hiện sau đây.

Trẻ thường khóc liên tục trong nhiều giờ liền, và đặc điểm dễ nhận thấy nhất là cơn khóc thường bắt đầu vào lúc chiều tối hoặc ban đêm. Đây là khoảng thời gian không gian yên tĩnh, khiến tiếng khóc của trẻ càng trở nên ám ảnh hơn với người mẹ.

Cơn khóc của trẻ rất dữ dội. Bé không chỉ khóc thút thít mà thường khóc thét lên, đỏ mặt tía tai và âm lượng rất lớn, cho thấy sự khó chịu tột cùng trong cơ thể nhỏ bé ấy.

Điều khiến cha mẹ đau lòng nhất là trẻ rất khó dỗ dành. Dù đã được bế bồng, cho ăn hay thay tã, bé vẫn không ngừng khóc. Tình trạng này kéo dài dễ khiến cha mẹ rơi vào trạng thái mệt mỏi, căng thẳng và bất lực.

Nguyên nhân gây ra khóc dạ đề

Hiểu được nguyên nhân là bước đầu tiên để chúng ta tìm ra giải pháp. Có nhiều lý do, từ sinh lý bên trong đến tác động bên ngoài khiến bé quấy khóc.

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện Cơ thể trẻ sơ sinh còn rất non nớt. Hệ tiêu hóa của trẻ lúc này còn yếu, đôi khi chưa thể tiêu hóa hết lượng sữa mẹ hoặc sữa công thức nạp vào. Điều này dẫn đến tình trạng đầy hơi, chướng bụng, tạo ra cảm giác đau tức khó chịu khiến bé phải bật khóc để giải tỏa.

Trẻ bị đau
Trẻ mọc răng
Tã hoặc quần áo mặc cho bé quá chật
Trẻ bị đói hoặc khát
Trẻ khóc do các giấc ngủ không trọn
Trẻ ăn sữa quá no
Đau bụng
Trẻ bị mệt do người thân có những động tác mạnh
Bị dị ứng với thực phẩm có trong khẩu phần ăn của mẹ

 

Trào ngược dạ dày thực quản Ở trẻ nhỏ, cơ thắt thực quản (cái van ngăn giữa dạ dày và thực quản) chưa hoạt động hoàn thiện. Điều này khiến dịch vị axit từ dạ dày dễ dàng trào ngược lên, gây nóng rát cổ họng và khó chịu cho bé, đặc biệt là khi bé nằm ngay sau khi ăn.

Dị ứng thức ăn Một số trẻ có cơ địa nhạy cảm, có thể phản ứng với protein có trong sữa mẹ (do chế độ ăn của mẹ) hoặc thành phần trong sữa công thức. Ngoài ra, việc không dung nạp lactose cũng là một nguyên nhân phổ biến gây đau bụng ở trẻ.

Tác động từ môi trường và tâm lý Bên cạnh các yếu tố nội sinh, tác động bên ngoài cũng ảnh hưởng lớn. Môi trường quá ồn ào, nhiều tiếng động mạnh sẽ làm hệ thần kinh non nớt của trẻ bị kích thích quá mức. Tã bẩn, ẩm ướt hoặc quần áo quá chật chội, chất liệu không thấm hút cũng gây kích ứng da và khó chịu. Đặc biệt, trẻ sơ sinh có mối liên kết vô hình nhưng rất mạnh mẽ với mẹ. Nếu người mẹ bị stress, căng thẳng hoặc lo âu khi cho con bú, bé có thể cảm nhận được năng lượng tiêu cực đó và trở nên bất an, quấy khóc theo.

Cách xử lý và xoa dịu bé

Khi bé lên cơn khóc dạ đề, sự bình tĩnh của cha mẹ là liều thuốc tốt nhất. Dưới đây là những phương pháp tôi khuyên dùng để xoa dịu bé.

Kỹ thuật dỗ bé Hãy ôm bé vào lòng, áp sát bé vào ngực mình. Vỗ về nhẹ nhàng để bé cảm nhận được hơi ấm da kề da và nghe được nhịp tim quen thuộc của mẹ, điều này giúp bé bình tĩnh lại rất nhanh.

Bạn cũng nên quấn bé trong một chiếc khăn mềm (phương pháp quấn ổ kén), tạo cảm giác an toàn và ấm áp như khi bé còn nằm trong bụng mẹ. Âm nhạc cũng là một liệu pháp tuyệt vời. Hãy cho bé nghe những bản nhạc không lời nhẹ nhàng, tiếng ồn trắng (white noise) hoặc đơn giản là mẹ ru bé bằng những bài hát ru ầu ơ truyền thống. Massage là phương pháp rất hiệu quả. Hãy dùng lòng bàn tay ấm, massage nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ quanh vùng bụng và vuốt dọc sống lưng cho bé để giúp bé thư giãn và đẩy hơi thừa ra ngoài.

Thay đổi thói quen cho bé bú Tư thế bú rất quan trọng. Hãy cho bé bú đúng tư thế, giữ đầu bé cao hơn dạ dày và ngồi thẳng để hạn chế việc bé nuốt phải quá nhiều khí thừa. Một việc không thể quên là vỗ ợ hơi cho bé sau mỗi lần bú. Dù bé bú mẹ hay bú bình, việc ợ hơi giúp giải phóng không khí trong dạ dày, giảm thiểu tình trạng nôn trớ và đầy hơi. Cha mẹ lưu ý không ép bé bú quá no trong một cữ. Chia nhỏ cữ bú sẽ giúp hệ tiêu hóa của bé làm việc nhẹ nhàng hơn.

Chăm sóc người mẹ Sức khỏe của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến con. Mẹ nên tránh các loại thực phẩm có tính kích thích hoặc gây đầy hơi cho bé như trà đặc, cà phê, súp lơ, sô cô la, và các thực phẩm quá nhiều dầu mỡ, gia vị cay nóng. Hãy giữ tinh thần thoải mái, vì mẹ vui thì con mới ngoan.

Tạo môi trường thoải mái Hãy thiết lập một không gian ngủ yên tĩnh, ánh sáng dịu nhẹ và nhiệt độ phòng thoáng mát. Hạn chế tối đa tiếng ồn xung quanh như tiếng xe cộ, tiếng tivi, điện thoại quá to để bé không bị giật mình.

Khi nào cần tham khảo ý kiến chuyên gia? Dù khóc dạ đề là lành tính, nhưng chúng ta không được chủ quan. Cha mẹ nên liên hệ với bác sĩ nhi khoa để thăm khám, nhằm loại trừ các vấn đề sức khỏe thực thể cần điều trị y khoa như trào ngược bệnh lý, dị ứng đạm sữa bò hoặc thiếu hụt vitamin D, canxi.

Lưu ý quan trọng cuối cùng của tôi: Tuyệt đối không tự ý cho bé uống thuốc cam, thuốc sài hoặc bất kỳ loại thực phẩm chức năng, mẹo dân gian chưa được kiểm chứng nào nếu không có chỉ định trực tiếp của bác sĩ. Cơ thể bé còn rất yếu ớt, mọi sự can thiệp đều cần sự cẩn trọng tối đa.

Chúc các bé hay ăn chóng lớn, và chúc cha mẹ luôn vững tâm trên hành trình nuôi con khôn lớn.

Đặc trị trẻ khóc đêm khóc dạ đề